De Koorddans van Goed bestuur en Wederzijds Respect

Exello.net, de beroepsvereniging van Vlaamse (adjunct-) algemeen directeuren, zet sinds zijn ontstaan in op ‘goed lokaal bestuur’. Onze vereniging kiest bewust voor een kennisgerichte en faciliterende aanpak en wil voor haar leden aan een ingetogen netwerk bouwen dat in essentie de continuïteit op het lokale niveau waarborgt. We brengen daartoe kennis en netwerking samen ten dienste van elkaar en van het lokaal beleid.

Lokaal beleid ondersteunen is de kerntaak van elk van onze leden. En dat blijkt vaak als een delicate dans op een koord te zijn. Politici moeten keuzes maken, ambtenaren bereiden deze voor en voeren ze uit. Samen hebben zij de verantwoordelijkheid om te waken over de belangen van de burgers en van de lokale gemeenschap. Beleid en administratie, elk speelt zijn rol. Telkens opnieuw in een fragiel evenwicht tussen bepalen, dienen en beschermen.

Het delicate karakter van het gebeuren spoort uiteraard volledig met de wijze waarop de individuele politicus en ambtenaar zijn of haar plaats inneemt in dit gebeuren. Al te vaak horen we dat er een grote spanning zit op de dunne koord waarop beide actoren zich bevinden. Vaak heeft het te maken met een gebrek aan wederzijds vertrouwen en/of waardering. Al dan niet ingegeven door een gebrekkige of te weinig open communicatie.

Het noodzakelijk evenwicht op de koord blijft lang zoek als de ambtenaar opgaat in de hedendaagse negatieve perceptie die kleeft aan de politicus/politica of als de beleidsmaker meent het beeld van de tegenwerkende of per definitie dwarsliggende ambtenaar te herkennen in de lokale medewerkers. Het spreekt voor zich dat dit moet en zal leiden tot stilstand, minstens vertraging, bij de realisatie van projecten of in de dienstverlening in het algemeen. Van daaruit volgt al gauw de sprong naar een contraproductieve (macht)strijd van de één tegen de ander, waarbij de uitkomst vaak vooraf vastligt maar die minstens veel verloren energie zal hebben gekost die niets of niemand ten goede komt. En al zeker niet de burger.

Al te vaak zien we in ons netwerk dat het plots fout is gaan lopen, vaak vertrekkend bij een kleine ergernis, overgaand in misverstanden, om te eindigen in miscommunicatie of zelfs geen communicatie. Exello.net wil daar hard op inzetten. In de eerste plaats door de koorddans niet te verzwijgen, maar ook door de scharnierfunctie van een (adjunct) algemeen directeur goed kenbaar te maken bij beleid én administratie door intervisie en opleiding. We geloven dat die in wezen netwerkaanpak bijdraagt tot het noodzakelijke wederzijds respect en de open communicatie, binnen en buiten het bestuur.

Een netwerk van écht betrokkenen focust zich ook op het gezamenlijk proces, waarbij ook de burger een respectvolle plaats wordt aangeboden. Ruimte voor beleidsvisie en  aandacht voor technische uitdagingen en beperkingen kunnen dan gepaard gaan met burgerbetrokkenheid. Door met elkaar in open gesprek te gaan ontstaat een nieuwe dynamiek. Inzicht in visie en beperkingen, leidt tot (creatieve) oplossingen die nog niet eerder waren overwogen. Het besef dat niemand daarbij volledig zijn zin zal krijgen, vormt vaak het kantelpunt: er ontstaat een besluit dat breed gedragen is. Het is de kracht van samenwerken in haar puurste vorm: niet gericht op het vinden van de beste of meest gewenste oplossing voor het individu, maar op het creëren van een gezamenlijke oplossing die toekomstgericht is.

Het koorddansmodel is als het ware de veruitwendiging van het streven naar goed bestuur. Zoals een koorddanser het evenwicht nog beter kan bewaren door een lange balanceerstok te gebruiken, zorgt wederzijds respect en open communicatie voor het evenwicht in de relatie tussen beleid en administratie.

Als voorzitter van Excello.net heb ik geleerd dat goed (lokaal) bestuur neerkomt op het voortdurend balanceren tussen bepalen, dienen en beschermen. Politici en ambtenaren moeten elkaar vertrouwen om die balans te behouden en de kracht van samenwerken erkennen en nastreven. In een wereld waarin uitdagingen steeds complexer worden, is dat wederzijdse respect de sleutel tot succes. Zonder respect stort de hele constructie in.  Maar met respect – met de bereidheid om te luisteren, te leren en samen te werken – kunnen we elke koorddans tot een goed einde brengen.